ಪಂಪ ಭಾರತವು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದು ಕೇವಲ ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಯನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದಿರುವ ಕೃತಿಯಲ್ಲ; ಬದಲಾಗಿ, ಪಂಪ ತನ್ನ ಕಾಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೊಸ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಪಂಪ ಭಾರತವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕುರು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಂಡವರು ಮತ್ತು ಕೌರವರ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷ, ಅರ್ಜುನನ ವೀರತ್ವ, ಕರ್ಣನ ಸಂಕಟ, ದ್ರೌಪದಿಯ ವ್ಯಥೆ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕವಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಪಾತ್ರಗಳು: ಪಂಪ ತನ್ನ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅರ್ಜುನ, ಕೃಷ್ಣ, ದ್ರೌಪದಿ, ಕರ್ಣ, ಭೀಮ, ಧುರ್ಯೋಧನ ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಕಥೆಯು ಪಾಂಡವರ ಅರಣ್ಯವಾಸ, ಅಗ್ನಾಶಿ, ದ್ರೌಪದಿಯ ವಸ್ತ್ರಾಪಹರಣ, ದ್ರೌಪದಿಯ ವರ, ಕುರು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಯುದ್ಧ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ: ಪಂಪ ತನ್ನ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ವಿವಿಧ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಅಧಿಕಾರ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಮತ್ತು ಅನ್ಯಾಯದ ವಿರುದ್ಧ ಮಾತನಾಡಿದ್ದಾರೆ.
ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಅಧರ್ಮ: ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಅಧರ್ಮದ ಸಂಘರ್ಷವು ಕಾವ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶ ಆಗಿದೆ. ಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವರು ಹೇಗೆ ಸುಖವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅಧರ್ಮ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರು ಹೇಗೆ ನರಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕವಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಪಂಪ ಭಾರತದ ವಿಶೇಷತೆಗಳು:
ಸ್ಥಳೀಯತೆ: ಪಂಪ ತನ್ನ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಸ್ಥಳನಾಮಗಳು, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಆಚಾರ-ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಛಾಯೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ.
ರಾಜಕೀಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆ: ಪಂಪ ತನ್ನ ಕಾಲದ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಆಶ್ರಯದಾತ ಅರಿಕೇಸರಿಯನ್ನು ಅರ್ಜುನನೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿ, ತಮ್ಮ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ರಾಜಕೀಯ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
ಭಾಷಾ ಸೌಂದರ್ಯ: ಪಂಪನ ಭಾಷೆ ಸರಳವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕತೆ ಇದೆ. ಅವರ ವರ್ಣನೆಗಳು, ಉಪಮೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಗಳು ಓದುಗರನ್ನು
ಮಂತ್ರ ಮುಗ್ಧ ರನ್ನಾಗಿಸುತ್ತವೆ.
ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ: ಪಂಪಭಾರತವು ಕೇವಲ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕೃತಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ಅದು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಮೃದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಪಂಪ ಭಾರತವು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಮೂಲ್ಯ ರತ್ನವಾಗಿದೆ. ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಓದುವಾಗ ನಾವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಕಥೆಯನ್ನು ಓದುತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ; ಬದಲಾಗಿ, ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ.
